Het tropisch regenwoud van de Amazone staat in lichterlaaie, maar we hoeven de media niet te bedanken voor deze informatie, want die hebben deze tragedie drie weken lang unaniem genegeerd. Hulde aan de journalistiek, die geen katern onbenut laat om zichzelf op de borst te kloppen, want o, wat is de journalistieke beroepsgroep belangrijk. O, wat doen ze allemaal goed werk, helemaal in deze tijd. Maar als de longen van de Aarde worden weggevaagd, geeft de nieuwsvoorziening niet thuis.
Neem nog maar een keer diep adem, want straks kan het niet meer: de Amazone heeft als bijnaam ‘de longen van de Aarde’ en de longen staan in brand. Op het moment dat er gekozen moet worden tussen geld verdienen en de natuur in ere houden, trekt die laatste optie toch verdacht vaak aan het kortste eind. Het wonder van de natuur is niets vergeleken met een paar extra cijfers op het bankafschrift. De oorzaak van de Zuid-Amerikaanse superfik is nog niet officieel vastgesteld – dus alles is allegedly, zoals dat heet – maar het heeft er alle schijn van dat het vuur is aangestoken.
Landbouw
Omdat er restricties zijn en bedrijven niet lukraak voetbalvelden aan regenwoud kunnen vernietigen – althans, niet legaal – heeft iemand gedacht: we doen net alsof de Amazone vanzelf in brand is gevlogen. Dat gaat sneller en is goedkoper dan lobbyen en omkoping. Het platgebrande land wordt dan automatisch vrijgegeven voor landbouw, want ja, wat moet je er anders mee? Nou komen spontane bosbranden voor, maar dit is extreem. Daarbij zijn er ooggetuigen die menen de brandstichters te hebben gezien.
Al tijden worden er stukjes en beetjes van het regenwoud afgesnoept, om plaats te maken voor landbouw. Landbouw, je weet wel, die uitvinding van duizenden jaren geleden die ervoor heeft gezorgd dat mensen opeens ‘bezit’ kregen. De Aarde was niet meer van iedereen, maar kon gekocht worden. Moest bewerkt worden. Moest verdedigd worden. Kortom, we hebben veel aan de landbouw te danken, maar weinig goeds.
Schrikbeeld
Het is merkwaardig dat de journalistiek drie weken lang heeft gedaan of haar neus bloedde. Als is het niet meer zo merkwaardig als je bedenkt dat de media helemaal niet geïnteresseerd zijn in informatie verstrekken. Het is een misvatting dat journalisten (wat overigens geen beschermd beroep is, waardoor iedere simpele televisiepresentator zichzelf steevast journalist noemt) de wereld in trekken, iets belangrijks ontdekken, en de lezer daarover op de hoogte wil stellen. De journalist denkt allang niet meer zo. Het gaat erom bij de lezer angst aan te wakkeren, want angst genereert aandacht. Geef de lezer een monster en probeer dan nog maar eens weg te kijken. Een goed schrikbeeld betekent meer lezers, meer clicks, meer abonnees en meer geld. Fear equals money.
Een bosbrandje op een ander continent? Niet belangrijk. Gezien de ontstane ophef, hebben de media een misrekening gemaakt. Ze zagen in eerste instantie geen aanknopingspunt om de superfik te gebruiken om angst te zaaien, dus lieten ze het onderwerp links liggen. Als via social media en kleinere kanaaltjes het nieuws toch de massa bereikt, en er ophef ontstaat, dan pas gaan de media schoorvoetend hun eigenlijke taal uitvoeren.
Ik ben opgegroeid met het motto ‘je moet niet alles geloven wat er in de krant staat’. Het is anno 2019 beter om maar helemaal niets meer te geloven wat er in de krant en in de nieuws- en opinieprogrammering wordt beweerd. Gelukkig doorzien steeds meer mensen de ware motieven van de media en zijn we getuige van de archaïsche nieuwsbronnen die zichzelf iedere dag belachelijker maken en daarmee steeds irrelevanter.
Optimistische invalshoek
Een optimistische invalshoek op de superfik is dat alle ogen van de wereld inmiddels op de Amazone zijn gericht. Dat was niet gebeurd als het regenwoud in kleine stukjes was gekapt en omgeploegd. Het vuur zet niet alleen een grote spotlight op de Amazone, de waarde van de natuur en het tropisch regenwoud in het bijzonder, maar ook op de destructieve aard van de landbouw, de media en de politieke machten die keer op keer de kant van het grote geld kiezen.
Soms is een reusachtige verwoesting nodig om de ogen van de slapende, goedgelovige massa te openen.